Tag : พระโพธิสัตว์

รูปแบบศิลปะ นอกจากรูปแบบเครื่องแต่งกายที่แสดงความสัมพันธ์กับศิลปะปาละแล้ว การที่พระพิมพ์มีขอบหนารูปวงกลมหรือวงรี โดยมีรูปประติมากรรมนูนเด่นอยู่ตรงกลาง ถือเป็นลักษณะเด่นของการใช้แม่พิมพ์แบบปาละในการสร้างพระพิมพ์ อนึ่ง พระพิมพ์แบบปาละนี้ปรากฏเช่นกันที่มหาวิทยาลัยนาลันทาในประเทศอินเดีย ประติมานวิทยา พระโพธิสัตว์องค์นี้ตีความได้ว่าหมายถึงพระโพธิสัตว์อวโลกิเตศวรอย่างแน่นอน เนื่องด้วย การถือดอกบัวปัทมะ พระองค์ทรงมีพระหัตถ์ 4 กร โดยพระหัตถ์คู่บนถือดอกปัทมะกับลูกประคำอันแสดงความเป็นนักบวช

ประติมานวิทยา พระโพธิสัตว์อวโลกิเตศวร เป็นพระโพธิสัตว์แห่งความกรุณา คือช่วยเหลือคนที่ตกอยู่ในความทุกข์ให้พ้นจากทุกข์ การเน้นย้ำถึงการช่วยเหลือสรรพสัตว์ของพระองค์ทำให้เกิดพระโพธิสัตว์อวโลกิเตศวรหลายกรขึ้นเพื่อสื่อความหมายหมายถึงการช่วยเหลือสรรพสัตว์หลายครั้งได้ในเวลาเดียวกัน ในพระพิมพ์นี้ พระองค์ทรงประทับยืนคู่กับหัยครีพและเปรตสูจิมุข ซึ่งเป็นตัวแทนของสัตว์โลกที่กำลังรับความกรุณาของพระองค์ ในประติมานวิทยาของปาละ ถ้าพระโพธิสัตว์มีหลายกรและถือบ่วงบาศ ก็มักจะมีชื่อว่า “พระอโมฆบาศ” อย่างไรก็ตาม พระโพธิสัตว์ในพระพิมพ์นี้ไม่ทราบว่าจะตรงกับพระอโมฆบาศตามแบบปาละได้หรือไม่ เนื่องจากไม่ปรากฏบ่วงบาศชัดเจน

รูปแบบศิลปะ นอกจากรูปแบบเครื่องแต่งกายที่แสดงความสัมพันธ์กับศิลปะปาละแล้ว การที่พระพิมพ์มีขอบหนารูปวงกลมหรือวงรี โดยมีรูปประติมากรรมนูนเด่นอยู่ตรงกลาง ถือเป็นลักษณะเด่นของการใช้แม่พิมพ์แบบปาละในการสร้างพระพิมพ์ อนึ่ง พระพิมพ์แบบปาละนี้ปรากฏเช่นกันที่มหาวิทยาลัยนาลันทาในประเทศอินเดีย ประติมานวิทยา พระโพธิสัตว์แปดองค์สำคัญผู้ล้อมรอบพระพุทธเจ้าอยู่ทั้งแปดทิศในพุทธศาสนามหายาน เรียกว่าพระอัษฏมหาโพธิสัตว์ อันประกอบด้วยพระปัทมปาณิ พระวัชรปาณิ พระสมันตภัทร พระมัญชุศรี พระไมเตรยะ

รูปแบบ ประติมากรรมนี้แสดงให้เห็นความเกี่ยวข้องกับศิลปะลังกาอย่าชัดเจน โดยเฉพาะการแสดงวิตรรกมุทราในพระหัตถ์ขวาและกฎกมุทราในพระหัตถ์ซ้าย ซึ่งถือเป็นมุทราที่ปรากฏประจำสำหรับพระโพธิสัตว์ฝ่ายมหายานในศิลปะลังกา ทั้งหมดนี้แสดงถึงการเข้ามาของชาวลังกาในดินแดภาคใต้ของประเทศไทย ประติมานวิทยา พระพุทธเจ้าอมิตาภะที่ปรากฏบนชฎามกุฏย่อมแสงให้เห็นว่าพระโพธิสัตว์อโลกิเตศวรอย่างชัดเจน ส่วยพระหัตถ์ทั้งวองนั้นแสดงวิตรรกมุทราในพระหัตถ์ขวาและกฏกมุทราในพระหัตถ์ซ้าย อนึ่ง เนื่องจากกฏกมุทราเป็นมุทราที่ออกแบบให้เป็น “วงแหวน” เพื่อการถือสิ่งของโดยเฉพาะ ด้วยเหตุนี้ ในพระหัตถ์ซ้ายคงเคยถือสิ่งของบางอย่างตามประติมานวิทยาของพระโพธิสัตว์อวโลกิเตศวร เช่น

รูปแบบศิลปะ ประติมากรรมชิ้นนี้แสดงถึงอิทธิพลปาละตอนต้นและชวาภาคกลางที่มีบทบาทต่อศิลปะศรีวิชัย เช่น การทรงผ้านุ่งเรียบไม่มีริ้ว การห่มหนังเสือรอบพระโสณี การทรงยัชโญปวีตผ้า (วาสตรยัชโญปวีต) เป็นต้น ความเกี่ยวข้องระหว่างประติมากรรมปาละ-ชวาและศรีวิชัยนี้ย่อมแสดงให้เห็นถึงความสัมพันธ์ของคนทั้งสามพื้นที่ และยังแสดงถึงการเข้ามาของพระและช่างผู้นับถือพุทธศาสนามหายานอีกด้วย ประติมานวิทยา พระโพธิสัตว์อวโลกิเตศวร เป็นพระโพธิสัตว์แห่งความกรุราในพุทธศาสนามหายาน ย่อมปรากฏพระอมิตาภะซึ่งเป็นพระธยานิพุทธประจำพระองค์เสมอ มีมวยผมชฎามกุฏตามแบบนักบวช